75 năm đã trôi qua, những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra và nhấn
mạnh phải 'sửa đổi' trong tác phẩm vẫn luôn là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam
hành động cho toàn Đảng và mỗi Đảng viên.
Mùa thu tháng
10/1947, khi nước Việt Nam dân chủ cộng hòa non trẻ mới ra đời được hai năm, Chủ
tịch Hồ Chí Minh đã viết một tác phẩm đặc biệt quan trọng, ký tên X.Y.Z, để huấn
luyện, giáo dục, rèn luyện phương pháp, đạo đức và phong cách làm việc cho cán
bộ đảng viên. Đó là tác phẩm "Sửa đổi lối làm việc."
75 năm đã
trôi qua nhưng những tư tưởng, đạo đức và phong cách của Chủ tịch Hồ Chí Minh
trong tác phẩm vẫn còn nguyên giá trị, có tính thời sự cấp thiết và đang tiếp tục
soi sáng công cuộc xây dựng, chỉnh đốn Đảng để Đảng ta luôn vững mạnh.
Tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” - cẩm nang chỉ dẫn hành
động
Năm 1947, tức
là sau hai năm Đảng ta trở thành đảng cầm quyền, sự nghiệp cách mạng dưới sự
lãnh đạo của Đảng đứng trước rất nhiều khó khăn, thử thách. Qua thực tiễn đấu
tranh bảo vệ thành quả cách mạng, bảo vệ chính quyền non trẻ, đội ngũ cán bộ, đảng
viên của chúng ta đã bắt đầu bộc lộ những biểu hiện tiêu cực, những hạn chế
trong cách thức, lề lối, tác phong làm việc.
Những biểu hiện đó nếu chậm được phát hiện và sửa chữa sẽ ảnh hưởng
rất lớn tới niềm tin của nhân dân, thậm chí của cán bộ, đảng viên đối với Đảng
và chính quyền, từ đó ảnh hưởng tới toàn bộ sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo
của Đảng ta.
Nhận thức sâu
sắc tình hình trên, nên dù rất bận và phải dành nhiều tâm lực, trí lực lãnh đạo,
chỉ đạo kháng chiến, tại An toàn khu (ATK) Việt Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh vẫn
dành thời gian để viết và hoàn thành tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc,” làm
tài liệu cho tổ chức đảng các cấp và các cán bộ, đảng viên học tập, rèn luyện,
tu dưỡng.
Tác phẩm “Sửa
đổi lối làm việc” gồm 6 phần với những nội dung chính:
Phê bình và sửa
chữa: ở phần này, Chủ tịch Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Cán bộ và đảng viên ta,
vì bận việc hành chính hoặc quân sự, mà xao nhãng việc học tập. Đó là một khuyết
điểm rất to. Khác nào người thầy thuốc chỉ đi chữa người khác, mà bệnh nặng
trong mình thì quên chữa. Từ nay, chúng ta cần phải thiết thực học tập, sửa chữa
các khuyết điểm. Vì có tẩy sạch khuyết điểm, công việc mới có thể tiến bộ.”
Người nhấn mạnh,
cán bộ, đảng viên cần kiên quyết khắc phục 3 loại khuyết điểm chính: “Khuyết điểm
về tư tưởng, tức là bệnh chủ quan; Khuyết điểm về sự quan hệ trong Đảng với
ngoài Đảng, tức là bệnh hẹp hòi; Khuyết điểm về cách nói và cách viết, tức là
ba hoa.” Phương thức cơ bản để sửa chữa những khuyết điểm này là phải thông qua
học tập, phê bình.
Mấy điều kinh
nghiệm: Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên 6 kinh nghiệm từ thực tế hoạt động,
công tác để cán bộ, đảng viên làm tốt công việc của mình. Những kinh nghiệm này
đều gắn với yêu cầu khắc phục các khuyết điểm đã được chỉ ra ở phần trên.
Tư cách và đạo
đức cách mạng: Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu rõ những lý tưởng, mục tiêu và
nguyên tắc hoạt động cơ bản của Đảng ta; trách nhiệm của người đảng viên, phẩm
chất đạo đức của cán bộ, đảng viên; phân tích các khuyết điểm, thói tật, căn bệnh
cụ thể mà họ thường mắc phải và cách khắc phục chúng. Người nhấn mạnh: “Đảng
không phải là một tổ chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ giải
phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào sung sướng”.
Vấn đề cán bộ: Chủ
tịch Hồ Chí Minh phân tích sâu sắc 5 nội dung cơ bản trong vấn đề chung về công
tác cán bộ; chỉ ra phương hướng, biện pháp mà Đảng, Chính phủ cần thực hiện để
sử dụng và phát huy tốt vai, trò tác dụng của đội ngũ cán bộ.
Cách lãnh đạo: Chủ
tịch Hồ Chí Minh chỉ ra phương pháp, cách thức để cán bộ, đảng viên thực hiện tốt
vai trò phụ trách (quản lý) công việc và lãnh đạo đối với quần chúng nhân dân.
Chống thói ba
hoa: Người coi đây là một trong 3 khuyết điểm chính ở đội ngũ cán bộ, đảng
viên, gây tác hại không nhỏ đối với công việc; đây là khuyết điểm về cách nói,
cách viết của họ khi tiếp xúc, quan hệ với quần chúng nhân dân.
Bố
cục cuốn sách với những phần chính được trình bày như trên chứa đựng nhiều ý nghĩa
quan trọng, hàm súc cần được nghiên cứu kỹ lưỡng để hiểu sâu và lĩnh hội thấu
đáo.
Trong 6 phần
chính của cuốn sách, có những nội dung được Hồ Chủ tịch đề cập nhiều lần như: vấn
đề các khuyết điểm, thói tật, chứng bệnh của đội ngũ cán bộ, đảng viên khi Đảng
ta bước sang giai đoạn cầm quyền; việc xây dựng, củng cố đạo đức cách mạng cho
đội ngũ này; vấn đề cán bộ và công tác cán bộ; nhiệm vụ giữ gìn mối liên hệ của
Đảng với quần chúng nhân dân; yêu cầu tăng cường mục tiêu, lý tưởng cách mạng
phục vụ quần chúng nhân dân cho cán bộ, đảng viên...
Nội dung tác
phẩm “Sửa đổi lối làm việc” đề cập tới một chủ đề rất hệ trọng, rộng
lớn, nhưng cũng hết sức cụ thể rõ ràng. Đặc biệt, Người nhấn mạnh, trong điều
kiện mới, nhất là khi Đảng thực hiện vai trò cầm quyền, lãnh đạo đất nước, Đảng
phải khắc phục nhiều khuyết điểm, chứng bệnh, thói tật tiêu cực của đội ngũ cán
bộ, đảng viên, mà ở giai đoạn trước khi giành được chính quyền nó chưa xuất hiện
hoặc chưa bộc lộ rõ. Những khuyết điểm đó gồm 3 loại chính là: bệnh chủ quan, bệnh
hẹp hòi, bệnh ba hoa. Từ 3 loại chứng bệnh này, lại đẻ ra hàng chục thứ bệnh
khác như: bệnh quan liêu, bệnh kiêu ngạo, óc địa phương, bệnh xa quần chúng, bệnh
ích kỷ...
Những biểu hiện
tiêu cực này không chỉ gây khó khăn cho sự nghiệp kháng chiến đang ở giai đoạn
bước ngoặt có tính sống còn của cả dân tộc, mà còn là nguy cơ đe dọa làm thoái
hóa biến chất bản chất cách mạng của Đảng, lý tưởng mục tiêu và phẩm chất đạo đức
cách mạng của đội ngũ cán bộ, đảng viên.
Cùng với việc
chỉ ra và phân tích rõ khuyết điểm, Người cũng tập trung nêu lên những biện
pháp toàn diện, đúng đắn và có tính hệ thống, đồng bộ để khắc phục khuyết điểm
với phương hướng cơ bản là phải “Sửa đổi lối làm việc của Đảng”; mỗi cán bộ, đảng
viên phải tự sửa đổi, tự sửa chữa khuyết điểm của mình, giữ gìn bản chất cách mạng
và mục tiêu, lý tưởng của Đảng là phục vụ nhân dân, rèn luyện phẩm chất đạo đức,
ý thức giác ngộ chính trị, tinh thần kỷ luật, tác phong quần chúng gần gũi, sâu
sát nhân dân. Đồng thời, Đảng và Chính phủ phải tăng cường công tác cán bộ, chú
trọng bồi dưỡng, rèn luyện phẩm chất và năng lực mọi mặt cho đội ngũ cán bộ, đảng
viên...
Những quan điểm,
tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh nêu lên trong cuốn sách “Sửa đổi lối làm việc”
có ý nghĩa quan trọng đối với sự nghiệp cách mạng của Đảng ta và nhân dân ta
lúc bấy giờ. Nhờ sự lãnh đạo, chỉ dẫn và động viên sáng suốt, kịp thời và kiên
quyết của Người, Đảng ta và đội ngũ cán bộ, đảng viên đã kịp thời củng cố lực
lượng, siết chặt đội ngũ, chấn chỉnh kỷ luật, giữ vững và tăng cường bản chất
cách mạng, nâng cao năng lực và phẩm chất đạo đức; tiếp tục giữ vững vai trò
lãnh đạo quần chúng nhân dân, làm tốt nhiệm vụ cầm quyền, động viên toàn quân,
toàn dân tích cực tham gia công tác, chiến đấu để đưa cuộc kháng chiến chống thực
dân Pháp xâm lược đến thắng lợi cuối cùng.
Mãi vẹn
nguyên giá trị thời sự
75 năm đã
trôi qua, những điều Chủ tịch Hồ Chí Minh chỉ ra và nhấn mạnh phải “sửa đổi”
trong tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” vẫn còn nguyên giá trị sâu sắc,
vẫn luôn là nền tảng tư tưởng và kim chỉ nam hành động cho toàn Đảng và mỗi cán
bộ Đảng viên.
Nhiệm vụ cách
mạng đề ra cho mỗi giai đoạn lịch sử luôn có sự thay đổi. Công tác xây dựng, chỉnh
đốn Ðảng cũng không dừng tại chỗ. Trong sự nghiệp đổi mới hơn 35 năm qua, Đảng
ta luôn coi phát triển kinh tế-xã hội là nhiệm vụ trung tâm; xây dựng, chỉnh đốn
Đảng là nhiệm vụ then chốt, thường xuyên, liên tục, xuyên suốt các thời kỳ cách
mạng. Coi công tác cán bộ là khâu then chốt của nhiệm vụ then chốt.
Sau khi đất
nước thống nhất, Đảng ta đặc biệt chú trọng xây dựng, chỉnh đốn Đảng, thể hiện
trên ba nội dung lớn: Tăng cường đoàn kết, thống nhất trong Đảng; Phát huy dân
chủ trong Đảng, tự phê bình và phê bình thường xuyên, nghiêm túc; Chú trọng rèn
luyện đạo đức cách mạng, kiên quyết quét sạch chủ nghĩa cá nhân và những tiêu cực,
thoái hóa trong Đảng. Tư tưởng ấy được Đảng ta quán triệt sâu sắc, bằng những
việc làm thường xuyên, liên tục tự chỉnh đốn nội bộ, mở nhiều đợt xây dựng, chỉnh
đốn sâu rộng.
Trước sự sụp
đổ của mô hình chủ nghĩa xã hội hiện thực ở Liên Xô và các nước Đông Âu, công
tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng càng được Đảng ta đặc biệt coi trọng. Từ các Hội
nghị Trung ương 6, Trung ương 7 (khóa VI) năm 1989, Đảng ta đã có chủ trương,
nghị quyết nhằm bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, con đường đi lên chủ nghĩa
xã hội, trước tác động to lớn từ sự khủng hoảng của chủ nghĩa xã hội hiện thực
trên thế giới.
Đại hội VII của
Đảng đã thông qua Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ
nghĩa xã hội (Cương lĩnh năm 1991). Hội nghị Trung ương 3 (tháng 6-1992) đã ban
hành Nghị quyết “Về một số nhiệm vụ đổi mới và chỉnh đốn Đảng”; trong đó, thẳng
thắn chỉ ra những khuyết điểm đã trở thành nguy cơ không thể xem thường, đó là:
“Trong Đảng có một bộ phận giảm sút ý chí chiến đấu, phai nhạt lý tưởng, dao động,
mất lòng tin, trong đó một số chịu ảnh hưởng của khuynh hướng cơ hội, xét lại,
muốn đưa đất nước đi con đường khác; thậm chí đã có người phản bội, đầu hàng.
Không ít cán bộ, đảng viên bị chủ nghĩa cá nhân thực dụng cuốn hút, trở nên thoái
hóa, hư hỏng.”
Đến năm 1999,
trước yêu cầu mới ngày càng cao của sự nghiệp cách mạng, trong Đảng bộc lộ một
số yếu kém, như sự suy thoái về tư tưởng chính trị, tình trạng tham nhũng, quan
liêu, lãng phí của một bộ phận cán bộ, đảng viên diễn biến ngày càng nghiêm trọng
hơn, Hội nghị Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII đã ban hành Nghị quyết số
10-NQ/TW, ngày 2/2/1999, “Về một số vấn đề cơ bản và cấp bách trong công tác
xây dựng Đảng hiện nay.”
Bước vào nhiệm
kỳ Đại hội XI, Đảng ta thẳng thắn nhìn nhận công tác xây dựng Đảng vẫn còn
không ít hạn chế, yếu kém, thậm chí có những yếu kém, khuyết điểm kéo dài qua
nhiều nhiệm kỳ chậm được khắc phục, làm giảm sút lòng tin của nhân dân đối với
Đảng; nếu không được sửa chữa sẽ là thách thức đối với vai trò lãnh đạo của Đảng
và sự tồn vong của chế độ.
Một bộ phận
không nhỏ cán bộ, đảng viên, trong đó có những đảng viên giữ vị trí lãnh đạo,
quản lý, kể cả một số cán bộ cao cấp, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức,
lối sống với những biểu hiện khác nhau về sự phai nhạt lý tưởng, sa vào chủ
nghĩa cá nhân ích kỷ, cơ hội, thực dụng, chạy theo danh lợi, tiền tài, kèn cựa
địa vị, cục bộ, tham nhũng, lãng phí, tùy tiện, vô nguyên tắc...
Trước tình hình đó, Hội nghị Trung ương 4 của khóa XI, XII, XIII
đã ban hành các nghị quyết, kết luận về xây dựng, chỉnh đốn Đảng. Trong đó, Hội
nghị Trung ương 4 khóa XIII đã ban hành Kết luận số 21-KL/TW, ngày 25/10/2021,
"Về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết
ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm cán bộ, đảng viên suy thoái về tư tưởng chính
trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện 'tự diễn biến,' 'tự chuyển hóa'.”
Đây là những
dấu mốc rất quan trọng khẳng định Đảng ta luôn kiên định, kiên quyết, kiên trì
và tập trung trí tuệ, tâm sức cho công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống
chính trị trong sạch, vững mạnh.
Bởi vậy, việc
học tập và làm theo tác phẩm “Sửa đổi lối làm việc” của Chủ tịch Hồ
Chí Minh là hết sức cần thiết, luôn mang tính thời sự đối với toàn Đảng và mỗi
cán bộ, đảng viên, góp phần thực hiện hiệu quả Nghị quyết Trung ương 4 (khóa
XI, khóa XII, khóa XIII) về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Chỉ thị 05 của Bộ Chính
trị về học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, nâng cao
năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng, để Đảng ngang tầm với yêu cầu của sự
nghiệp đổi mới./.
Công Sang