Đúng
16 giờ 30 phút ngày 09/10/1954, những lính Pháp cuối cùng rút khỏi cầu Long
Biên, đánh dấu chấm hết cho sự hiện diện của quân Pháp ở Thủ đô Hà Nội. Sáng
10/10/1954, Trung đoàn Thủ đô, Đại đoàn 308 tiến vào tiếp quản Hà Nội trong
tiếng reo hò của hàng chục vạn người dân. Ngày 10/10/1954 đã trở thành cột mốc
lịch sử, ghi nhận bao nỗ lực, cả những mất mát, hy sinh của quân và dân ta.
Sau thời gian dài kháng chiến
gian khổ, ngày 20/7/1954, Hội nghị Giơnevơ kết thúc, Hiệp định Giơnevơ về đình
chiến ở Đông Dương được ký kết, điều này đồng nghĩa với việc thực dân Pháp phải
rút hết quân khỏi Đông Dương. Mặc dù vậy, Hà Nội vẫn còn nằm trong khu vực tập
kết của quân đội Pháp trong 80 ngày. Lợi dụng khoảng thời gian cuối cùng này,
quân Pháp ráo riết tổ chức các hoạt động phá hoại Thủ đô về mọi mặt. Trước sức
mạnh và sự đoàn kết keo sơn của quân và dân Hà Nội, cuối tháng 09/1954, Bộ Chỉ
huy quân chiếm đóng Pháp chấp nhận rút khỏi thành phố đúng thời hạn. Đồng thời,
qua nhiều ngày đấu tranh sôi nổi, các hiệp định về chuyển giao Hà Nội được ký kết
ngày 30/9/1954 và ngày 02/10/1954 tại Ủy ban Liên hợp đình chiến Trung ương.
Sau đó, Chính Phủ đã phái các đội công an, trật tự, cảnh vệ, hành chính vào Hà
Nội để chuẩn bị việc tiếp quản thành phố. Lúc này, theo nghị quyết ngày
17/9/1954 của Hội đồng Chính phủ, Ủy ban quân chính thành phố Hà Nội được thành
lập với nhiệm vụ tiếp quản Hà Nội do thiếu tướng Vương Thừa Vũ, tư lệnh sư đoàn
Quân Tiên Phong làm Chủ tịch và bác sĩ Trần Duy Hưng làm Phó Chủ tịch.
Theo kế hoạch, sáng 08/10/1954,
các đơn vị quân đội chia nhiều đường tiến vào ngoại thành Hà Nội. Đến 16 giờ 30
phút thì đã tiến đến đường Đê La Thành, Vĩnh Tuy, Bạch Mai, Ngã Tư Sở, Ô Cầu Giấy
và Nhật Tân. Đến 6 giờ sáng ngày 09/10/1954, bộ đội ta đi theo nhiều đường từ
ngoại thành tiến vào nội thành chia làm nhiều cánh quân tiến vào 5 cửa ô chính
rồi từ đó tỏa đi các nơi, quân Pháp rút đến đâu, bộ đội ta tiến vào tiếp quản đến
đó. Đúng 16 giờ 30 phút ngày 09/10/1954, những người lính Pháp cuối cùng rút hết
qua cầu Long Biên, quân ta hoàn toàn kiểm soát thành phố. Bộ đội ta tiến đến
đâu, Nhân dân ta đổ ra hai bên đường, phất cờ, tung hoa, reo mừng không ngớt. Cổng
chào, khẩu hiệu dựng lên khắp các nẻo đường, cờ đỏ sao vàng rực rỡ, phấp phới
bay trên các tầng nhà.
Đến sáng ngày 10/10/1954 -
ngày của kỷ niệm hào hùng, Trung đoàn Thủ đô thuộc Đại đoàn 308 tiến vào tiếp
quản Hà Nội trong rừng cờ hoa rực rỡ, trong tiếng reo hò của hàng chục vạn người
dân. 5 giờ sáng ngày hôm ấy, Nhân dân Thủ đô quần áo chỉnh tề, mang cờ, hoa, ảnh
Bác Hồ, xếp thành hàng trật tự, theo từng công sở, xí nghiệp, trường học, khu
phố,... kéo tới những con đường chờ đón đoàn quân sẽ diễu qua. Đoàn xe đầu tiên
do Thiếu tướng Vương Thừa Vũ và bác sĩ Trần Duy Hưng dẫn đầu.
Các đơn vị bộ đội ta đi đến
đâu, gương mặt thành phố như bừng sáng đến đó. Đến 15 giờ, còi trên nóc Nhà hát
Thành phố nổi lên một hồi dài. Hàng trăm nghìn người dân Thủ đô dự Lễ chào cờ
do Ủy ban Quân chính tổ chức tại sân vận động Cột Cờ với sự tham gia của các
đơn vị quân đội. Sau Lễ chào cờ, Chủ tịch Ủy ban Quân chính Vương Thừa Vũ trân
trọng đọc lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh gửi đồng bào thủ đô nhân ngày
thiêng liêng lịch sử. Mở đầu Lời kêu gọi, Người viết: "Tám năm qua, Chính
phủ phải xa rời Thủ đô để kháng chiến cứu nước. Tuy xa nhau, nhưng lòng Chính
Phủ luôn luôn gần cạnh đồng bào...", tất cả mọi người đều rưng rưng xúc động.
Ngày 10/10/1954 đã trở thành cột mốc lịch sử, ghi nhận bao nỗ lực, cố gắng, ghi
nhận cả những mất mát, hy sinh mà quân và dân ta đã trải qua để giải phóng Thủ
đô.
Thủ đô Hà Nội được giải phóng
là sự kiện lịch sử trọng đại, là ngày hội lớn không chỉ của các tầng lớp Nhân
dân Hà Nội mà còn là niềm hạnh phúc lớn của Nhân dân cả nước; là mốc son sáng
chói đánh dấu sự thất bại hoàn toàn của thực dân Pháp tại Việt Nam, mở ra thời
kỳ phát triển mới của Thủ đô và đất nước. 70 năm qua, Nhân dân Thủ đô vững bước
đi theo trên con đường độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, tiến tới mục tiêu "dân
giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh" mà Đảng, Bác Hồ và Nhân dân
ta đã lựa chọn.
Kim Huệ
