Một số giải pháp nâng cao hoạt động trưng bày, bảo tồn và bảo tàng tại Nhà Vân Kiều - PaKô huyện


  Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện Hướng Hóa sau 4 năm đi vào hoạt động đã có tác dụng đắc lực trong việc giáo dục truyền thống quê hương, đất nước cho quần chúng nhân dân; Giáo dục chính trị, tư tưởng cho các cán bộ, chiến sỹ trong đơn vị. Với số lượng hiện vật khá phong phú, nhiều loại chất liệu được bảo quản và trưng bày tại được phát huy giá trị hiệu quả, đáp ứng nhiệm vụ giáo dục truyền thống và nâng cao nhận thức cho mỗi người dân tham gia tích cực vào việc bảo vệ, gìn giữ các giá trị di sản văn hóa các dân tộc.

I. Thực trạng hoạt động trưng bày, bảo tồn và bảo tàng tại Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện Hướng Hóa

Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện Hướng Hóa là món quà của Chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết dành tặng bà con 2 dân tộc Vân Kiều và Pa kô của huyện Hướng Hóa

Tháng 9 năm 2019, UBND huyện giao cho Trung tâm Văn hóa thông tin – Thể dục thể thao huyện tiếp nhận và quản lý Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện, công trình nằm trong khuôn viên của Sân vận động huyện với tổng giá trị xây lắp trên 26 tỷ đồng với diện tích hơn 2.000 m2 gồm: 1 tầng trệt, 1 tầng lầu và một tầng áp mái. Sử dụng móng đơn, khung dầm bê tông cốt thép M250 đổ toàn khối xây gạch tuynen, nền lát gạch granit, hệ mái xiên bằng bê tông cốt thép dán ngói. Cửa và cửa sổ bằng gỗ nhóm 1 và kính trắng dày từ 5 - 10 ly. Bên cạnh đó, còn có các hệ thống phụ trợ sân vườn, cây xanh.... Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều - Pa Kô huyện được xây dựng trong khu vực công viên, trung tâm huyện với vị trí địa lý đắc địa, được xây dựng khang trang và bắt đầu đưa vào sử dụng từ năm 2018.

Ban giám đốc đã điều động 01 đồng chí cán bộ thuộc bộ phận Tuyên truyền của trung tâm trực tiếp quản lý và giới thiệu, cho các khách và đoàn khách về thăm quan, tìm hiểu. Từ khi mở cửa, Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện đã đón hơn 1.000 lượt khách thăm quan trên năm. Tuy nhiên con số này còn khá khiêm tốn với một công trình lớn, được đầu tư quy mô như Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện. Từ những ngày lễ lớn như: Kỷ niệm Chiến thắng Khe Sanh – Giải Phóng Hướng Hóa, các hoạt động phối hợp tổ chức tại Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện, thì số lượng khách đến thăm quan nhà trưng bày còn rất hạn chế. Có những ngày, nhà trưng bày không có một lượt khách thăm quan nào. Đây là một công trình được đầu tư lớn, có giá trị tinh thần quan trọng nhưng chưa thực sự nhận được sự quan tâm đúng đắn từ các cơ quan ban ngành quản lý. Dù mới xây dựng được 04 năm nhưng nhà trưng bày đã có dấu hiệu xuống cấp, nhiều tranh ảnh, hiện vật được trưng bày đã có dấu hiệu hư hại do thời tiết nóng ẩm, mưa bảo ảnh hưởng. Phòng bảo vệ và phòng cán bộ quản lý của nhà trưng bày chưa được sử dụng do còn thiếu thốn trang thiết bị. Về nhân sự, hiện nhà trưng bày chỉ có 01 cán bộ phụ trách quản lý, 01 bảo vệ.




II. Tìm hiểu về trưng bày, bảo tồn và bảo tồn

Trưng bày là công tác tổ chức sắp xếp và trình bày hiện vật theo hệ thống các chủ đề, sử dụng trang thiết bị cần thiết để làm rõ ý tưởng, thông điệp mà bảo tồn, bảo tàng muốn truyền đạt tới công chúng. Trưng bày được coi là một dấu hiệu, đặc trưng quan trọng nhất để phân biệt với các thiết chế giáo dục, văn hóa khác. Trưng bày bảo tàng là hình thức để công chúng thụ cảm, thưởng thức các giá trị lịch sử, văn hóa hàm chứa trong  hiện vật bảo tàng. Không có trưng bày thì chỉ là kho bảo quản, lưu  trữ các hiện vật. Những hiện vật bảo tàng quý hiếm, bằng chứng vật chất cho sự kiện, hiện tượng của tự nhiên, xã hội được sưu tầm, nghiên cứu, bảo   quản chỉ được tiếp xúc với công chúng thông qua trưng bày. Vì vậy có thể nói, công tác trưng bày, bảo tàng có vai trò rất quan trọng trong hoạt động của mình.

Bảo tồn tức là các hành động nhằm bảo vệ, gìn giữ, bảo lưu lại sự tồn tại của các sự vật, hiện tượng, gìn giữ chúng để tồn tại cùng với thời gian. Bảo tồn các sự vật, hiện tượng là lưu giữ, không làm cho chúng bị mai một, bị thay đổi và biến dạng.

Theo Luật Di sản Văn hóa Việt Nam, Bảo tàng “là nơi bảo quản và trưng bày các sưu tập về lịch sử tự nhiên và xã hội nhằm phục vụ nhu cầu nghiên cứu, giáo dục, tham quan và hưởng thụ văn hoá của nhân dân”.Theo Hiệp hội Bảo tàng thế giới (ICOM):  “Bảo tàng là một tổ chức phi lợi nhuận, hoạt động thường xuyên phục vụ công chúng tham quan, phục vụ cho xã hội và sự phát triển của xã hội, có chức năng sưu tầm, bảo quản, nghiên cứu, giao tiếp và trưng bày các di sản vật thể và phi vật thể của nhân loại cùng với môi trường sống của con người cho các mục đích giáo dục, nghiên cứu và thưởng thức” (ICOM, Kỳ họp Đại hội đồng thứ 22 tại Vienna, 2007). Những định nghĩa này đã khẳng định một trong những nhiệm vụ quan trọng của bảo tàng là tổ chức hoạt động giáo dục phục vụ công chúng, bên cạnh những nhiệm vụ nghiên cứu, sưu tầm, kiểm kê, bảo quản, trưng bày

III. Một số giải pháp nâng cao công tác trưng bày, bảo tồn bảo tàng

1. Nhóm giải pháp về quản lý nhà nước

- Nâng cao trình độ và năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý

Mỗi cán bộ quản lý phải luôn luôn phấn đấu trở thành chuyên gia trong lĩnh vực chuyên môn của mình, phải năng động, sáng tạo, không ngừng học tập, nâng cao trình độ chuyên môn, trình độ lý luận, phương pháp quản lý, các lãnh đạo phải là những người đi đầu trong việc học tập nâng cao tri thức, chuyên môn, ngoại ngữ    và khoa học - kỹ thuật.

Cán bộ quản lý cần phải nắm bắt được tâm tư tình cảm, đặc điểm tính cách, chuyên môn của từng nhân viên, thường xuyên gần gũi với nhân viên để có dịp thấy được sở trường, sở đoản của từng người mà có cơ sở bố trí công việc hợp lý.

- Tiếp tục hoàn thiện và ban hành các quy chế hoạt động

Trong bộ máy nhà nước, các tổ chức, cơ quan muốn vận hành và hoạt động tốt đều cần phải có quy tắc, chuẩn mực riêng áp dụng đối với tất cả các cá nhân trong tổ chức. Hệ thống văn bản pháp quy là một trong những hình thức thế hiện quy tắc, chuẩn mực đó. Do vậy, các văn bản này là điều kiện cơ bản để cơ quan, tổ chức hoạt động nhịp nhàng và phối hợp tốt với các cơ quan tổ chức khác trong bộ máy nhà nước.

Xây dựng và hoàn thiện các quy chế hoạt động là thể hiện việc quản lý bằng pháp luật của bảo tồn, bảo tàng. Điều này hoàn toàn phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước Việt Nam. Trong Hiến pháp năm 2013 - bộ luật có giá trị cao nhất của nhà nước Việt Nam có khẳng định “nhà nước ta là nhà nước pháp quyền XHCN”, trong đó, một đặc trưng cơ bản là nhà nước tổ chức, hoạt động trên cơ sở Hiến pháp và pháp luật. Theo đó, các cơ quan, tổ chức trong bộ máy nhà nước, trong đó có bảo tàng cần phải thực hiện việc quản lý trên cơ sở pháp luật mà thể hiện rõ nhất ở các văn bản pháp quy đã ban hành như Luật Di sản văn hóa, các thông tư, chỉ thị…

- Tăng cường xây dựng kế hoạch quản lý và tổ chức thực hiện các hoạt động nghiệp vụ bảo tồn, bảo tàng

Ban lãnh đạo Trung tâm VHTT-TDTT huyện cũng cần xây dựng một số kế hoạch trước mắt và kế hoạch lâu dài trong đó có trình bày cụ thể mục đích, mục tiêu, chương trình hành động của Nhà Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện, các nguồn lực cần huy động và các tiềm năng được sử dụng để thực hiện mục tiêu đó, đề ra các bước tiến hành và kiểm tra đánh giá kết quả hoạt động của bảo tồn, bảo tàng. Bản kế hoạch cần có các nội dung sau:

Mục đích hoạt động của Nhà Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện

-   Mục tiêu hướng tới về các mặt:

+ Sưu tầm và bảo quản hiện vật,

+ Nghiên cứu các vấn đề lịch sử địa phương và các chuyên đề,

+ Tuyên truyền cho công chúng dưới nhiều hình thức,

+ Trưng bày triển lãm,

+ Công tác cán bộ,

+ Bảo hành, bảo dưỡng các công trình, trang thiết bị,

Bên cạnh việc xây dựng kế hoạch, Ban lãnh đạo cần bồi dưỡng và đào tạo đội ngũ nhân viên để hoạt động của Nhà Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện được chuyên môn hóa và hiệu quả hơn.

- Tăng cường đầu tư ngân sách và cơ sở vật chất

Tài chính là khâu thiết yếu, là điều kiện quan trọng để tiến hành các hoạt động có hiệu quả đối với công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hoá nói chung và bảo tàng nói riêng.

Nhà Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện trong thời gian dài hoạt động cơ bản dựa vào nguồn kinh phí chủ yếu do ngân sách Nhà nước cấp, nguồn kinh phí thu từ hoạt động dịch vụ và nguồn kinh phí xã hội hoá bảo tồn bảo tàng hầu như không có. Với số kinh phí được cấp ít ỏi đã ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý toàn diện.

Trên thực tế, tất cả các hoạt động có hiệu quả hay không phụ thuộc rất lớn vào kinh phí. Thiếu kinh phí thì nhiều hoạt động sẽ bị chậm lại, chưa nói là ngừng trệ. Vì vậy, trong thời gian tới lãnh đạo Trung tâm VHTT-TDTT huyện một mặt cần thực hiện tốt việc thu chi tài chính do nhà nước cấp mặt khác phải nghiên cứu để tổ chức một số dịch vụ phù hợp với chức năng nhiệm vụ của mình để có thể thu được kinh phí bổ sung cho hoạt động và góp phần nâng cao thu nhập cho cán bộ, viên chức hiện nay.

-Tăng cường kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện

Kiểm tra là việc xem xét tình hình thực tế để đánh giá và nhận xét. Trong tất cả các lĩnh vực, kiểm tra là một chức năng quan trọng trong hoạt động quản lý của các cơ quan và người có thẩm quyền nhằm đánh giá việc thực hiện nhiệm vụ, kế hoạch của đối tượng kiểm tra, phát hiện những hành vi vi phạm, những thiếu sót trong hoạt động, qua đó, áp dụng những biện pháp xử lý, khắc phục những thiếu sót nhằm nâng cao hiệu lực và hiệu quả quản lý. Mục đích của kiểm tra là phát hiện và phòng ngừa những vi phạm, góp phần thúc đẩy và hoàn thành nhiệm vụ trong hoạt động quản lý, từ đó, tạo điều kiện cho hoạt động thực hiện đúng hướng.

Kiểm tra công tác trưng bày, tuyên truyền trên cơ sở những nhiệm vụ và chỉ tiêu cần thực hiện đặt ra cho bộ phận này, sau đó kiểm tra thực tế - kết quả làm được so với chỉ tiêu, chất lượng công việc. Ví dụ mỗi năm thực hiện được bao nhiêu cuộc trưng bày chuyên đề, triển lãm so với kế hoạch, đón tiếp bao nhiêu khách tham quan so với chỉ tiêu đặt ra, đánh giá của khách tham quan đối với nhân viên của  bộ phận này ra sao…

Thường xuyên kiểm tra cơ sở vật chất và trang thiết bị kỹ thuật để tránh tình trạng cơ sở vật chất bị xuống cấp, nếu có hiện tượng xuống cấp phải được đề xuất sửa chữa kịp thời và không để bị thất thoát, hư hại nhất là đối với những trang thiết bị bảo quản và trưng bày hiện vật.

2. Nhóm giải pháp về quản lý hoạt động chuyên môn nghiệp vụ

Để làm tốt công tác chuyên môn, nghiệp vụ, trước tiên, cần phải nâng cao trình độ của cán bộ chuyên môn nghiệp vụ. Ở bất cứ cơ quan nào, đơn vị nào cán bộ chuyên môn cũng đóng vai trò quan trọng trong các công việc của cơ quan. Đối với hoạt động bảo tồn, bảo tàng tại Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện, họ là người trực tiếp làm công tác sưu tầm hiện vật, bảo quản hiện vật, thiết kế trưng bày, tuyên truyền giáo dục cho công chúng. Bảo tồn, bảo tàng muốn phát triển thì nhất định phải xây dựng được đội ngũ cán bộ chuyên môn kỹ thuật có tố chất nghiệp vụ tốt.

Trong thời đại ngày nay, kiến thức của nhân loại thay đổi hàng ngày, thậm chí hàng giờ. Do đó, việc học tập bồi dưỡng là một trong những biện pháp quan trọng nhằm nâng cao tố chất cho cán bộ viên chức, chỉ có học tập nâng cao trình độ, bồi dưỡng kiến thức mới đáp ứng được nhu cầu của xã hội, phục vụ tốt cho công tác bảo tàng. Cán bộ viên chức Tổ Văn hóa – Thể dục thể thao nói riêng và Trung tâm VHTT-TDTT huyện cần phải học tập nâng cao trình độ không chỉ về chuyên môn mà còn về ngoại ngữ, tin học, các kỹ năng quản lý thời gian, kỹ năng thuyết trình, kỹ năng xử lý tình huống…

Muốn cho sự nghiệp bảo tàng phát triển, nâng cao vị thế của mình, Ban Giám đốc cần phải chỉ đạo công tác tăng cường nghiên cứu khoa học. Công tác nghiên cứu đó cần được thực hiện trên các nội dung sau:

Thứ nhất, phải nghiên cứu về đặc trưng văn hóa của một số dân tộc Vân Kiều – PaKô (bao gồm cả văn hóa vật thể và phi vật thể) phục vụ cho công tác trưng bày của bảo tàng đồng thời tiến hành nghiên cứu để xây dựng các sưu tập hiện vật, khảo cổ, dân tộc học, lịch sử cận hiện đại, mỹ thuật liên quan trực tiếp đến huyện Hướng Hóa nhằm để bổ sung, nâng cấp đổi mới hệ thống trưng bày mang tính chất đặc trưng của   địa phương.

Thứ hai, nghiên cứu về các khâu công tác nghiệp vụ trưng bày bảo tàng bao gồm trưng bày, tuyên truyền, sưu tầm, kiểm kê, bảo quản. Nghiên cứu để xây dựng các bộ sưu tập hiện vật, tìm kiếm các nguồn bổ sung hiện vật, kiểm kê bảo quản hiện vật khoa học, hợp lý. Nghiên cứu các vấn đề lịch sử địa phương nhằm phát hiện những đặc trưng của địa phương mình giúp cho việc trưng bày thu hút khách tham quan địa phương, trong nước và quốc tế. Nghiên cứu cũng nhằm đưa ra các chuyên đề trưng bày mang tính đặc trưng, đáp ứng nhu cầu của khách tham quan, phục vụ có hiệu quả đối với công chúng muốn khai thác thông tin.

-  Tăng cường tổ chức sưu tầm các tài liệu hiện vật

Hiện vật là “xương sống” của bảo tàng, quyết định việc bảo tàng có thể tổ chức được các hoạt động để thu hút khách tham quan hay không. Bảo tàng nào có hiện vật phong phú, đặc sắc và tổ chức tốt các hoạt động trên cơ sở hiện vật của mình thì bảo tàng đó có số lượng khách tham quan đông đảo và ngược lại. Năm 2018 đã thực hiện và tiếp tục năm 2023 huyện Hướng Hóa tiến hành sưu tầm, hiến tặng hiện vật theo nhiều hình thức và chủng loại khác nhau như:

+ Những hiện vật văn hóa dân tộc Vân Kiều - Pa Kô:

- Các loại nhạc cụ dân gian truyền thống.

- Công cụ lao động, sản xuất, nghề truyền thống.

- Các sản phẩm của nghề thủ công truyền thống.

- Các đồ dùng sinh hoạt gia đình, cá nhân.

- Các loại trang phục, y phục dân tộc Vân Kiều - Pa Kô.

- Các loại trang sức, nhẫn, vòng, kiềng, chuỗi hạt, nồi đồng cổ…

- Các sản phẩm điêu khắc (tượng các loại).

- Các hiện vật được chế tác bằng các chất liệu kim khí, đồ đồng, đồ gốm, sứ, gỗ, mây, tre, sừng ngà...

- Các hiện vật mang nét văn hóa tín ngưỡng, tâm linh.

Ngoài ra sưu tầm thêm các hiện vật, hình ảnh, phim tài liệu có giá trị lịch sử trong quá trình xây dựng, phát triển về kinh tế, văn hóa và xã hội của huyện nhà.

+ Sưu tầm những hình ảnh, phim tài liệu, hiện vật, tư liệu, kỷ vật kháng chiến:

- Phim tài liệu, hình ảnh về các tướng lĩnh, Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân, bà mẹ Việt Nam anh hùng, sự kiện lịch sử gắn với các đơn vị, địa phương, các trận đánh, hoạt động của bộ đội, du kích và Nhân dân trong kháng chiến.

- Chỉ thị, Nghị quyết, văn bản, bút tích viết tay của các vị lãnh đạo nhà nước, quân đội, các tướng lĩnh, các đồng chí chỉ huy đơn vị.

- Sổ tay ghi chép, sổ công tác của các vị lãnh đạo, cán bộ chiến sĩ, Nhân dân những người đã từng tham gia trong kháng chiến.

- Các loại vũ khí, trang bị của các tướng lĩnh, cán bộ, chiến sĩ, dân quân du kích và bà con Vân Kiều - Pa Kô đã sử dụng trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu như: súng, đạn; các loại vũ khí thô sơ tự tạo: bàn chông, giáo mác, cung, nỏ, lưỡi lê, dù, ba lô, ống nhòm, sa bàn, đồng hồ, radio, máy ảnh, máy quay phim, máy ghi âm, que chỉ bản đồ, máy thông tin liên lạc, kính ngắm, máy đo xa, đèn pin, đèn tự tạo, đèn măng xông, các ngọn đèn kháng chiến, sắc cốt, túi dết, dao găm, dụng cụ quân y, bi đông, ca, bát, ăng gô, bật lửa, dao cạo râu, bút máy…

- Những kỷ vật gắn với các cơ sở cách mạng, các bà mẹ Việt Nam anh hùng người Vân Kiều - Pa Kô sử dụng nuôi dấu bảo vệ cán bộ, bộ đội, du kích, thương binh trong kháng chiến như: Nắp hầm bí mật, hũ gạo tiết kiệm, mâm, bát đĩa, nồi, cối giã gạo, cối nghiền thuốc…

- Thư từ được gửi từ chiến trường về hậu phương và ngược lại.

- Nhật ký chiến trường và nhật ký hậu phương (viết trong thời chiến tranh).

- Các loại quân phục, trang phục, các loại mũ, quần áo, các loại khăn, gối, chăn, ba lô, tăng, võng, màn, vải dù, dép cao su, giày… của các vị lãnh đạo, tướng lĩnh, cán bộ, chiến sĩ và Nhân dân trong kháng chiến. Kể cả trang phục của các đồng bào dân tộc đã tham gia kháng chiến.

- Tranh ảnh, ký họa, tranh áp phích, tranh cổ động, các tác phẩm điêu khắc… được sáng tác trong thời chiến.

- Thơ ca, hò, ca dao, bản nhạc, tiểu thuyết, kịch bản, báo, báo tường sáng tác và viết xuất bản trong kháng chiến (kể cả câu ca dao, hò, bài ca mới được Nhân dân tự biên tự diễn ca ngợi tấm gương hi sinh anh dũng của quân và dân Hướng Hóa nói chung và bà con Vân Kiều - Pa Kô nói riêng).

- Các loại dụng cụ âm nhạc như: đàn, sáo, khèn, trống, thanh la, cồng, chiêng… sử dụng trong kháng chiến.

- Di vật của các liệt sỹ, những người hy sinh vì sự nghiệp giải phóng dân tộc.

- Kỷ vật của những người tham gia kháng chiến bị địch bắt và tù đày.

- Chiến lợi phẩm thu được của địch sử dụng trong chiến đấu và phục vụ chiến đấu cũng như trong sinh hoạt tại chiến trường.

- Vật kỷ niệm của bạn bè, người thân, bạn bè quốc tế.

- Những đồ dùng sinh hoạt tại chiến trường làm từ xác máy bay, xe bọc thép, ống pháo sáng, vỏ bom của địch…

- Những phần thưởng cao quý của Đảng, Nhà nước, quân đội tặng thưởng cho cán bộ, chiến sĩ, Nhân dân, anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân, bà mẹ Việt Nam anh hùng về thành tích chiến đấu, phục vụ chiến đấu tại mặt trận và những đóng góp cho sự nghiệp giải phóng dân tộc gồm: Các loại huân huy chương, huy hiệu, kỷ niệm chương kèm theo, bằng và giấy chứng nhận khen thưởng, cờ thưởng các loại.

Để thực hiện được công tác sưu tầm hiện vật, Ban Giám đốc cần phải có các chương trình, kế hoạch sau đây:

Tăng cường công tác tuyên truyền trên báo chí, đài phát thanh, trong các cuộc hội nghị và các buổi hướng dẫn tham quan để công chúng trong xã hội có ý thức tốt trong việc phát hiện, giữ gìn và sưu tầm tài liệu, hiện vật đóng góp cho bảo tồn, bảo tàng.

Tăng cường mối quan hệ với các bảo tàng, nhà trưng bày, ban quản lý di tích lịch sử để giao lưu, giúp đỡ lẫn nhau chặt chẽ hơn nữa trong việc phối hợp sưu tầm hiện vật, trao đổi hiện vật tránh tranh chấp hiện vật.

Tiếp tục giữ mối liên hệ tốt với các cơ quan nghiên cứu khoa học, các đoàn thể, tổ chức, các nhà nghiên cứu khoa học, các vị lão thành cách mạng, các nhà sưu tập tư nhân... vận động để họ hiến tặng những tài liệu, hiện vật về tự nhiên, lịch sử xã hội có liên quan đến nội dung trưng bày.

Bổ sung những chính sách nhằm động viên, khích lệ khen thưởng cụ thể đối với những tổ chức, cá nhân có công đóng góp hiện vật cho hoạt động bảo tồn, bảo tàng.

Để đạt được thành công, công tác sưu tầm phải được thực hiện có kế hoạch, đề cương sưu tầm phải mang tính khoa học và các kế hoạch sưu tầm này có thể xây dựng ngắn hạn hoặc dài hạn, phải được thông qua Ban giám đốc phê duyệt và đầu tư kinh phí, cơ sở vật chất, nhân lực cho phép triển khai thực hiện sưu tầm.

- Đẩy mạnh công tác tuyên truyền và đa dạng hoá các hình thức giáo dục cho công chúng

Trước tiên, Ban Giám đốc Trung tâm VHTT-TDTT huyện cần chỉ đạo tăng cường quảng bá hoạt động trưng bày, bảo tồn bảo tàng tại Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện trên các phương tiện thông tin đại chúng dưới nhiều hình thức như các bản tin, phóng sự, hệ thống truyền thanh cơ sở, quảng bá trên internet, website cơ quan đơn vị để giới thiệu rộng rãi tới đông đảo công chúng. Bên cạnh đó, cần đưa tin tức, chương trình hoạt động của Nhà Văn hóa truyền thống các dân tộc Vân Kiều – Pa Kô huyện lên các phương tiện truyền thông để thu hút khách tham quan trong và ngoài nước.

Đối với đối tượng học sinh, cần đẩy mạnh tiếp cận các trường học để xây dựng kế  hoạch theo từng tháng, từng quý, từng năm để đưa học sinh, sinh viên đến tham quan hoặc tổ chức trưng bày, triển lãm, đưa hiện vật bảo tàng đến các trường học trong và ngoài huyện. Để đạt hiệu quả, Trung tâm VHTT-TDTT huyện cần có kế hoạch cụ thể hơn nữa về thời gian, hoạt động để phù hợp với công chúng trẻ tuổi.

Phối hợp các cơ quan đơn vị, trường học tổ chức các buổi kể chuyện truyền thống lịch sử, giao lưu với các đồng chí lão thành cách mạng, cựu cán bộ, chiến sỹ ngay tại bảo tàng cũng là một biện pháp tuyên truyền đưa lại hiệu quả cao. Bởi vì, thông qua những buổi nói chuyện này, công chúng được tìm hiểu lịch sử một cách thuyết phục nhất kết hợp những  điều mắt thấy (hiện vật) và những điều tai nghe (lời kể của các nhân chứng). Nội dung các cuộc nói chuyện này phải kết hợp chặt chẽ với trưng bày tại bảo tàng nhân kỷ niệm các ngày lễ lớn, các sự kiện lịch sử của huyện. Bên cạnh đó, để cuộc nói chuyện thành công cần phải tìm hiểu kỹ đối  tượng cần nhắm tới về trình độ văn hóa, sở thích và tâm lý.

Hoạt động trải nghiệm là một hình thức thu hút khách tham quan khá hiệu quả. Thông qua các hoạt động này, khách tham quan sẽ được trải nghiệm lịch sử, văn hóa của địa phương một cách sống động và thú vị.

Trung tâm VHTT-TDTT huyện  nên tổ chức các cuộc thi, các cuộc vận động nhân dịp ngày lễ  lớn của đất nước, sự kiện trọng đại của huyện nhằm thu hút khách tham quan đến tham quan, tạo điều kiện để công chúng tham gia vào các hoạt động và hình thành ý thức bảo tồn di sản văn hoá dân tộc.

Để thu hút được lượng khách tham quan đến với Nhà Vân Kiều – PaKô, thời gian  tới Trung tâm VHTT-TDTT huyện cần xây dựng chương trình, kế hoạch phối hợp với các cơ quan, các trường học... để xây dựng nội dung cuộc thi gắn với nội dung hoạt động của trưng bày, bảo tàng.

- Xã hội hóa các hoạt động

Xã hội hóa các hoạt động di sản văn hóa nói chung, xã hội hóa nói riêng là một nhu cầu tất yếu trong tình hình hiện nay. Nó không xuất phát từ ý muốn chủ quan của bất kỳ cá nhân, tổ chức nào mà nó có nguồn gốc và nảy sinh từ những tiền đề trong thực tiễn xã hội. Xã hội hóa được xem như là giải pháp, động lực thúc đẩy các hoạt động bảo tàng phát triển phù hợp với những yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Xã hội hóa hoạt động bảo tồn, bảo tàng là vận động và tổ chức nhân dân, mở rộng các nguồn đầu tư, khai thác nhân lực, vật lực và tài lực trong xã hội tham gia vào sự nghiệp bảo vệ và phát huy các di sản văn hóa ở bảo tàng theo phương châm “nhà nước và nhân dân cùng làm”. Bên cạnh đó, xã hội hóa còn là nhân tố thúc đẩy quá trình biến đổi về chất, đáp ứng nhu cầu hưởng thụ văn hóa và nâng cao kiến thức của nhân dân trong tình hình mới. Chính vì vậy, xã hội hóa các hoạt động bảo tàng không chỉ là vấn đề trước mắt, là giải pháp tình thế để chia sẻ gánh nặng cho ngân sách nhà nước, mà còn là nhiệm vụ lâu dài bởi vì các hoạt động bảo vệ và phát huy các giá trị di sản văn hóa của bảo tàng vẫn là nhu cầu thiết yếu, vẫn luôn được duy trì và phát triển không ngừng với những tiềm năng và nguồn lực to lớn của nhân dân.

Ban lãnh đạo Trung tâm VHTT-TDTT huyện cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục, tạo điều kiện cho các tổ chức và các đơn vị xã hội cùng với cộng đồng ở địa phương đóng góp cho Nhà Văn hóa Vân Kiều – Pa Kô, hết sức chú trọng khai thác tinh thần tự nguyện, tự giác của quần chúng để mọi người coi việc bảo vệ và phát huy di sản văn hóa bảo tàng là của mình và cho mình.

Những phương thức tăng cường xã hội hóa hoạt động trưng bày hiện vật, bảo tàng bao gồm:

Vận động các tầng lớp nhân dân, các tổ chức xã hội, các nhà sưu tập tư nhân, nghệ nhân, họa sỹ, điêu khắc gia hiến tặng tư liệu, hình ảnh, các bộ sưu tập, hiện vật quý cho địa phương.

Tổ chức nhiều cuộc trưng bày lưu động đưa hoạt động bảo tồn, bảo tàng đến với các tầng lớp nhân dân, cộng đồng các dân tộc ở vùng sâu, vùng xa.

Tạo mối liên hệ hợp tác với các bảo tàng khác, các tổ chức hữu nghị, các mạnh thường quân để được nhận nguồn tài trợ cho các hoạt động.

Mời các tổ chức, cá nhân có sưu tập hiện vật đến trưng bày tại Nhà Văn hóa Vân Kiều – PaKô huyện .

3. Một số giải pháp khác

Trung tâm cần được đầu tư thêm phòng tập để sinh hoạt câu lạc bộ hoặc chuyển chổi chức năng phòng làm việc của Nhà Vân Kiều - Pa Kô làm phòng sinh hoạt của các CLB, cũng như tuyển dụng thêm các cán bộ chuyên môn phụ trách hoạt động tại các câu lạc bộ. Hoạt động chiêu sinh cần thực hiện đồng bộ và có kế hoạch cụ thể. Mỗi lứa tuổi lại có nhu cầu, sở thích khác nhau, cần khảo sát toàn diện để mở những câu lạc bộ hợp lý và thu hút đông đảo thành phần dân cư tham gia nhất. Mở các lớp năng khiếu văn hóa - thể thao cho thanh thiếu nhi: Thanh nhạc, múa, đàn Organ, đàn guitar, hát nhạc, vẽ, võ thuật, cờ vua, cờ tướng, bơi lội, kỹ năng công tác Đội, các trò chơi dân gian...

          - Phối hợp các câu lạc bộ âm nhạc truyền thống như: câu lạc bộ Cồng chiêng Ka Tăng, thị trấn Lao Bảo; Câu lạc bộ Cồng Chiêng A Xing, Câu lạc bộ Cồng Chiêng Khối 6, thị trấn Khe Sanh. Câu lạc bộ dân ca thị trấn Khe Sanh  tổ chức các hoạt động, sinh hoạt định kỳ .

          - Tham mưu xây dựng các chương trình văn nghệ biểu diễn phục vụ các sự kiện chính trị của huyện, các ngày lễ của quê hương, đất nước. Duy trì bảo tồn và phát huy có hiệu quả các lễ hội truyền thống như lễ hội Arieu Ping, lễ hội Cồng Chiêng, lễ cúng lúa mới, cúng nhà mới.

- Phấn đấu hàng năm thực hiện từ 02 đến 03 cuộc triển lãm chuyên đề. Xây dựng các bộ sưu tập hiện vật tiêu biểu để phối hợp với các đơn vị trong và ngoài tỉnh tổ chức trưng bày lưu động giới thiệu quảng bá bản sắc văn hóa Hướng Hóa.

- Phấn đấu thu hút khách quốc tế, khách nội địa tham quan bảo tàng, nhà truyền thống, trong đó khuyến khích khách tham quan là học sinh, nhân dân trên địa bàn.

- Hàng năm tổ chức các hoạt động giới thiệu, tôn vinh các di sản văn hóa nhân Ngày Di sản văn hóa (23/11) nhằm thu hút nhân dân, đặc biệt là học sinh, sinh viên tham quan.

- Phối hợp với Sở Giáo dục và Đào tạo triển khai thực hiện tốt nội dung giới thiệu di sản văn hóa trong dạy học ở trường phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên theo Hướng dẫn số 73/HD-BGDĐT-BVHTTDL ngày 16/01/2013 của Bộ Giáo dục và Đào tạo và Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch hướng dẫn sử dụng di sản văn hóa trong dạy học ở trường phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên.

 

Ngọc Tuân


Thống kê truy cập

Đang online: 22
Hôm nay: 618
Hôm qua: 1,145
Tháng này: 53,307
Tháng trước: 22,342
Lượt truy cập: 1,653,260
Quảng Trị
+35
°
C
Cao:+36
Thấp:+25
Thỉnh thoảng có nắng