Di
tích cấp tỉnh: Địa điểm chiến thắng Động Tri
Đồi Động Tri (hay còn gọi là điểm cao 1009) nằm
trên ranh giới hai xã Hướng Tân và Hướng Phùng. Cách trị sở UBND xã Hướng Tân
khoảng 6km về phía bắc.
Động Tri là một điểm cao lớn nhất trong hệ thống
vành đai bảo vệ cụm cứ điểm Tà Cơn được Mỹ- ngụy xây dựng từ năm 1965, do một
tiểu đoàn biệt động quân ngụy và lính thủy đánh bộ Mỹ chiếm giữ. Bao bọc quanh
đồi theo chiều sau là những bãi mìn, hàng rào dây thép gai dày đặc. Tại trung
tâm căn cứ đặt trên đỉnh đồi là một loại cộng sự và lô cốt rất kiên cố, được
trang bị các cỡ hỏa lực mạnh... Với cách bố phòng như vậy, Động Tri được coi là
một cứ điểm cực kỳ lợi hại, là cửa ngõ đi vào Tà Cơn ở phía bắc.
Cuối năm 1967, đầu năm 1968 quân ta mở mặt trận đường
9 giải phóng Khe Sanh, đã đặt số phận của toàn bộ hệ thống phòng thủ này trước
một tình thế bi đát nhất. Đêm 18/1/1968, phối hợp với các hướng tấn công khác,
bộ đội địa phương huyện nam Hướng Hóa và một số đơn vị chủ công của sư đoàn
304, 325 đã nổ súng đánh địch ở các điểm cao 845, 852 trong đó có Động Tri, diệt
hơn 50 tên tại căn cứ này. Sau đó bằng hỏa lực pháo binh của mặt trận, quân giải
phóng đã khống chế và vô hiệu hóa khả năng chống cự và chi viện ra bên ngoài của
lực lượng địch cố thủ; tiêu hao nhiều sinh lực, phá hủy một số lượng vũ khí
cùng các phương tiện chiến tranh khác, mở màn cho cuộc tấn công, vây hảm cụm cứ
điểm Tà Cơn vào tháng 8/1968. Đến ngày 26/6/1968 đế quốc Mỹ bắt đầu rút chạy khỏi
Khe Sanh bằng cuộc hành quân giải tỏa “Ngựa bay”, sau khi đã chịu những thiệt hại
hết sức nặng nề. Tranh thủ thời cơ quân và dân ta ở mặt trận Khe Sanh chuyển
qua đợt 4, đánh quân dịch rút chạy bằng đường bộ và đường không. Ngày 9/7/1968
đồi Động Tri cùng một số cao điểm vành đai bị ta tiêu diệt, căn cứ Tà Cơn thất
thủ. Quân Mỹ chết và bị thương nhiều vô số, cố sống, cố chết leo lên máy bay chạy
về Đông Hà, chấm dứt những ảo vọng ngông cuồng của quân thầy chúng trên vùng
núi miền tây Quảng Trị.
Chiến thắng Động Tri trong thắng lợi chung của
toàn chiến dịch vẫn được coi là một chiến thắng lớn, tiêu biểu cho khí phách
anh hùng của quân đội ta “ đồi Động Tri và xác Mỹ chất đầy” trở thành chiến địa
hãi hùng đối với những tên lính viễn chinh và tay sai trong gần 170 ngày đêm bị
tấn công, vây hãm tại lòng chảo Khe Sanh mùa xuân 1968.
- Ngọc Tuân
-
